Literaire potentie van hyperfictie

De overeenkomsten tussen het postmodernisme, ruimtelijke vorm en hyperfictie laten zien dat belangrijke aspecten van hyperfictie terug te vinden zijn in de narratieve traditie. Dit duidt op een literaire potentie van deze aspecten. Deze overeenkomsten laten zien dat de gebruikte technieken literaire potentie hebben. Er zijn echter wel verschillen tussen hyperfictie en beide schriftelijke vormen. Zo is de ruimtelijke vorm in hyperfictie meer 'letterlijk' aanwezig dan in het schriftelijke medium en kan er een verschil in functie zijn tussen technieken in hyperfictie en vergelijkbare technieken in het postmodernisme. De bespreking van The Unknown liet overigens zien dat het gebruik van hypertekst ook een aanvulling op deze technieken kan betekenen. Voor de middelen om literariteit * te bereiken geldt in feite hetzelfde als bij de mediumonafhankelijke narratieve kenmerken: een schrijver kan gebruikmaken van de middelen van het schrift en heeft daarnaast een aantal mogelijkheden die samenhangen met het gebruik van hypertekst. Een uitzondering hierop is het effect dat bereikt kan worden door gebruik te maken van de lineaire opbouw van het verhaal. Dit is in de meeste hyperficties niet mogelijk.

Daar tegenover staan nieuwe mogelijkheden als het retorische gebruik van de link. Zeker met behulp van metaforische links is het mogelijk een geheel nieuwe betekenislaag toe te voegen. Ook een afwisseling tussen praktische en metaforische links kan vervreemdend werken, en daarmee bijdragen aan de literariteit van het werk. Een andere mogelijkheid is de confrontatie van de lezer met de door hem gemaakte keuzen. Mijn indruk is echter, dat hier nog weinig gebruik van wordt gemaakt. Dit is jammer, want hyperfictie kan met deze unieke eigenschap een geheel nieuwe dimensie toevoegen aan de beleving van literatuur. De vervreemding op basis van de eigenschappen van het medium is een andere mogelijkheid: vooral instabiliteit en virtualiteit lijken hier geschikt voor. In The Unknown bleek echter dat ook de onduidelijkheid rond de grenzen van de tekst gebruikt een vervreemdend effect kan hebben. Tot slot kan ook het samenspel tussen de verschillende representatiemiddelen gebruikt worden. Deze kunnen een nieuwe betekenislaag toevoegen of bijvoorbeeld de talige informatie ondermijnen.

Hyperfictie is een relatief recente vertelvorm en bevindt zich nog steeds in de ontwikkelingsfase. De creativiteit waarmee schrijvers de eigenschappen van het nieuwe medium inzetten bij het vertellen van een verhaal is naar mijn mening indrukwekkend. Binnen een relatief korte periode zijn er voor vrijwel alle narratieve kenmerken nieuwe technieken ontwikkeld. Een verhaal blijkt een heel ander uiterlijk en structuur te kunnen krijgen als in het schriftelijke medium. Om deze redenen verdient hyperfictie meer bekendheid, maar vooral ook een groter publiek.