Wat is hyperfictie?

Hyperfictie is de narratieve variant van hypertekst. Net als bij hypertekst is er ook hier discussie mogelijk of eerdere schriftelijke experimenten 'hyperficties' zijn.(zie hier) Zo noemt George Joyce Tristram Shandy van Sterne uit 1759 de eerste hypertekst, omdat deze expliciete verwijzingen naar andere pagina's bevat (G. Joyce, 1999: 9). Becker merkt echter terecht op dat deze experimenten een andere achtergrond hebben dan elektronische hyperficties (Becker 1996: 3). Zo maken schriftelijke 'hyperficties' gebruik van schriftelijke conventies en instituties, en worden ook digitale hyperficties beïnvloed door het medium waarin ze gemaakt worden. Net als hypertekst zal ik de term 'hyperfictie' dan ook reserveren voor werken in digitale systemen.

De eerste hyperficties werden geschreven met speciaal hiervoor ontworpen software en verspreid via diskettes. Een voorbeeld hiervan is het veelbesproken Afternoon van Michael Joyce. * Coover beschrijft deze periode als "the golden age of literary hypertext", waarin schrijvers avonturiers waren die opgewonden waren over alle nieuwe mogelijkheden en complexe, zeer zelfreflexieve tekstuele netwerken schreven (Coover, 2000:1). Hij is minder enthousiast over hyperfictie op het www, die hij beschouwt als een gedeeltelijke terugkeer naar eerdere conventies en een popularisering van de elementen van de pioniers. Ook is Coover van mening dat de snelheid en de oppervlakkigheid het www een vijandige plaats voor narratieve literatuur maken. Ondanks deze vijandigheid neemt hij een 'miniboom' aan literatuur waar. Deze 'miniboom' wordt inderdaad duidelijk zichtbaar als men op internet * op zoek gaat naar hyperficties.

In tegenstelling tot Coover ben ik echter van mening dat de vergroting van het aanbod vooral een grotere verscheidenheid aan hyperficties heeft opgeleverd. Het www is zeer toegankelijk en de kosten voor publicatie zijn laag. Er is geen uitgever meer, zoals bij de eerdere hyperficties, die selecteert op kwaliteit en /of verkoopbaarheid. * Dit maakt het voor veel mensen mogelijk hun hyperficties te publiceren. Deze ongebondenheid levert een grote variatie aan hyperficties op. Naast simpele, vooral op vermaak gerichte hyperficties zijn er echter nog steeds complexe, zelfreflexieve werken te vinden. De complexiteit van hyperficties op het www wordt nog verhoogd door de mogelijkheid gebruik te maken van beeld en geluid. * Ook hierin zijn vele variaties te vinden.