De fictie in hyperfictie-Inleiding

And that, dear scrollers, is surely the definition of a story.
So what the hell is all that complaining about?
(Carroli en Wilson, *Water Always Writes in *Plural, three.html)

Ondanks de verbondenheid met de eigenschappen van hypertekst (overzicht) is hyperfictie herkenbaar als verhaal, hoewel een aantal 'scrollers' daarwel de nodige klachten over zullen hebben, zoals in het citaat genoemd wordt. Gezien de grote verschillen met verhalen in het schriftelijke medium is het de vraag hoe deze herkenning mogelijk is. Het lijkt er op dat 'teksten', in welke vorm dan ook, bepaalde kenmerken kunnen bezitten die het tot verhalen maken. Dit komt overeen met de intuïtie dat ook films, strips, vertellingen, toneel et cetera een verhaal kunnen bevatten (Chatman,1978: 9). Mijn uitgangspunt is dan ook dat narrativiteit mediumonafhankelijk is. Om deze reden moet het mogelijk zijn verhalen in allerlei media met behulp van de narratologie te analyseren. Chatman (1978) en Bordwell (1985) laten zien dat dit in ieder geval voor films geldt.

Het concept 'verhaal' is op verschillende manieren te definiëren. Een van de mogelijkheden is de definitie van Stanzel dat een verhaal 'mediacy' als onderscheidend kenmerk heeft. Dit wil zeggen dat een verhaal een 'bemiddelende' instantie behoort te hebben. Andere definities richten zich meer op gebeurtenissen, die in een bepaalde volgorde gerangschikt zijn. Een voorbeeld hiervan is de definitie van Prince: een verhaal is de representatie van twee of meer echte of fictieve gebeurtenissen en situaties in een temporele volgorde (Prince, 1982: 1). De hierboven genoemde definities van een verhaal omschrijven minimumvereisten. Er zijn andere kenmerken die in een groot deel van de verhalende teksten voorkomen. Prince behandelt in hetzelfde werk bijvoorbeeld ook vertellers, personages en de fictionele wereld.

Ik zal een brede definitie van verhaal hanteren: een tekst die een fictionele wereld representeert. Een 'bemiddelaar' dient de toegang te verlenen tot deze wereld. Bij verhalen die gebruik maken van taal wordt deze functie vervuld door vertellers In deze wereld kunnen focalisatoren, personages, setting en gebeurtenissen voorkomen, die onderling met elkaar samen behoren te hangen. Deze samenhang komt tot stand met behulp van ordeningsprincipes, die zorgen voor een onderliggende structuur van het verhaal. Deze structuur zal ik aanduiden met de term plot *.